حتما راهی هست!

اگر خیزش آبان نقطه عطفی در آرایش نیروهای اجتماعی در کشور باشد – که هست، بیانیه کوتاه مهندس موسوی را می توان در کنار و در پیوند با برآمد اپوزیسیون جمهوریخواه، بخشی از نقطه عطف متناظر آن در فضای سیاسی  دانست.

در پوکر سیاستمداران ایرانی، موسوی بسیار سنگین بازی می کند. از روزی که با ترک کاخ نخست وزیری، به کنج فرهنگستان رانده و به نوعی از میدان اصلی سیاست به تبعید فرستاده شد، تا 88 که برای گرفتن سکان قدرت خیز برداشت، حدود 20 سال طول کشید. کمتر بازیگری این همه صبر و تحمل دارد. موسوی، حریف خودش را می شناخت و می شناسد. او  دنبال باز کردن دست رده دومی ها نبود و نیست. در 88 وقتی وارد صحنه شد، مطمئن بود که مچ خامنه ای را خواهد خواباند . در آن روزگار که خامنه ای جز یکی -دو  سرباز و  شاهی بد قواره  که در لباس رییس جمهور وبال گردنش شده بود، کارت برنده ای در دست نداشت، موسوی با شعار حد اقلی ” اجرای بی تنازل قانون اساسی”، از منفذ انتخابات ریاست جمهوری وارد شد و بزرگترین وحدت و همدلی ملی را علیه اقتدار خامنه ای سازمان داد و رنگ سبز را به رنگ هویت و افتخار ایرانیان در سراسر جهان بدل کرد. موسوی مچ حریف را چنان خواباند که فریادش به آسمان رفت و نه تنها زیر میز بازی زد، بلکه کافه را هم به آتش کشید.

خان بازنده ، گرچه به کمک ایادی و قداره بندانش، حریف برنده را بار دیگر در بند و حصر کرد، اما هرگز نتوانست از زیر بار ضرباتی که در 88 خورد، کمر راست کند و شاید هیچ شبی هم نتوانسته باشد از ترس ” فتنه” سری به آرامش بر بالین بگذارد.

خان امیدوار بود که حریف، شرایط سخت حصر را تاب نیاورد و کمر خم کند. اما موسوی که در این میانه، به ” میر” خیل دوستدارانش بدل شده بود، با شعار ” صبر و استقامت” ، مهر سکوت بر لب نهاد و نظاره گر صحنه ماند تا روز موعود فرا برسد و اینک که هیچ بودگان ، هستی باختگان، تحقیر شدگان و قربانیان تبعیض و فقر به صحنه آمده اند و دست حریف ورشکسته هم  از هر زمان دیگری خالی تر شده است، به زعم موسوی، ظاهرا زمان موعود فرا رسیده است تا آرایش جدید اجتماعی را به زبان سیاست ترجمه کرده، به  بازی های خسته کننده و اغلب آزار دهنده مدعیان اصلاحات پایان داده، یک سر به سراغ حریف قدیمی برود و این بار نه با شعار دیروزین “اجرای بی تنازل”، بلکه با خواست محاکمه طرف به جرم ارتکاب جنایت، کارزارش را سازمان بدهد.

موسوی در بیانیه درخشانش نشان داد که فقط مرد استقامت و پاکدستی و نقاشی نیست و در سیاست هم کماکان جواهرساز قابلی است که  قواعد بازی متمدنانه و زمان حمله و دفاع را خوب می شناسد ومی تواند در کمتر از 150 کلمه سندی پاکیزه، جامع و وحدت بخش تنظیم کند. سندی که ولی فقیه را جنایتکار می نامد و درکنار مردم محروم و معترض می ایستد. از این نقطه که موسوی امروز ایستاده است،  تا بازنویسی و نو سازی منشور جنبش سبز راه چندانی نیست.

یکی از فراز های مهم بیانیه موسوی – و شاید مهم ترین فراز آن، مقایسه شرایط  ایام بعد از کشتار اخیر معترضین به جان آمده، با شرایط  روز های بعد از 17 شهریور سال 57 است. در این مقایسه یک ارزیابی و یک هشدار تعبیه شده است.

بعد از جاری شدن خون معترضین در میدان ژاله تهران، بسیاری از فعالین سیاسی،- به درست یا غلط –  به این نتیجه رسیدند که شاه آخرین پل ها ی میان حکومت و مردم را ویران کرده است و حکومت سقوط خواهد کرد. این ارزیابی متاسفانه به حقیقت پیوست . با قیام بهمن، شد آنچه که نمی بایست و می توانست نشود.  موسوی با اشاره به این برهه مهم تاریخی، در واقع اعلام می کند که حکومت دینی مبتنی بر ولایت مطلقه فقیه در سراشیبی سقوط است و به زبان لنینی، جامعه در آستانه “وضعیت انقلابی” قرار گرفته است و سپس به حکومت هشدار می دهد که به جای فرافکنی به عواقب کشتار میدان ژاله توجه کند.

بر مبنای چنین ارزیابی روشنی است که موسوی به میدان سیاست باز گشته و با تاکید بر نقش ولی مطلقه فقیه به مثابه آمر، خواستار محاکمه همه آمرین و مباشرین  جنایت می شود.

هشدار موسوی، در عین حال بدان معنی هم هست که هنوز راه سازش و تسلیم به اراده مردم،  بسته نیست و همه چیز به اراده طرف مقابل و در درجه اول شخص خامنه ای بستگی دارد.

بر خلاف انتظار حکومت، سرکوب خیزش جوانان و بی چیزان، نتیجه معکوس داد. در بالا شکاف های جدی سر باز کردند و در بدنه جامعه ، طبقه متوسط، معلمان، دانشجویان، هنرمندان، نویسندگان، روزنامه نگاران و …. خواسته های خیابان را در حوزه های تحرک و عملکرد جنبش های مدنی پی گرفتند . کارگران هم  مجددا وارد صحنه شدند و در درون حکومت نیز زمزمه های اظهارناتوانی، حتی میان سرداران سپاه ، شنیده شد.

در چنین شرایطی، خامنه ای یک بار دیگر در مقابل یک انتخاب مهم تاریخی قرار دارد: تکرار تجربه 88 و ایستادگی در مقابل اراده مردم و یا تن دادن به سازش و عقب نشینی. هم او و هم اطرافیانش می دانند که 88 از جنس دیگری بود.  در این ده سال فاجعه بار،  در نتیجه تداوم سلطه استبداد فقاهتی، سیاست خارجی ضد ملی،  نابخردی حکومتگران، تحمیل “فاجعه احمدی نژاد” به کشورو تحریم های فلج کننده ، فقر و فلاکت، حاشیه نشینی، بیکاری ، اعتیاد گسترده و در یک کلام “بی آیندگی”  دامنگیر جامعه شده است و به تبع آن ، پتانسیل اعمال قهر به شدت افزایش یافته است.  امواج بعدی جنبش های اعتراضی هستی باختگان ، بسیارنیرومند تر، خشن تر و ویرانگر تر از موج آبان خواهند بود.  حکومت پایگاه های بسیج، مراکز سپاه و نیروی انتظامی را به  انبار سلاح و مهمات بدل کرده است. سقوط هر پایگاهی به معنی مسلح شدن صد ها و هزاران نفر است و اگر کار تا آنجا بالا بگیرد،  22 بهمن 57 در مقابل آنچه اتفاق میافتد، بازیچه ای بیش نخواهد بود.

از آن جا که دیباچه اعلامیه جهانی حقوق بشر[i]  طغیان  انسان علیه بیداد و ستم را به عنوان آخرین چاره به رسمیت می شناسد، هیچ روشنفکر آگاه و خشونت پرهیزی که به این اعلامیه ملتزم باشد،  در صورت طغیان مردم، در مقابل آن نخواهد ایستاد و در چنین شرایطی تمام مسئولیت فاجعه متوجه حکومت خواهد بود. مستقل از همه بحث های حقوقی و غیر حقوقی، یک نکته کاملا روشن است :  این بازی برنده ای ندارد و آنچه از ایران باقی می ماند سرزمینی سوخته و کشوری ویرانه خواهد بود.

اینک موسوی با نگاهی نگران به متن جامعه، دستی برای کمک به رهائی کشور دراز کرده است و اگر خامنه ای بخواهد، راه عقب نشینی آبرومندانه، حتی در چارچوب قانون اساسی موجود، بسته نیست.

منشور جمهوریخواهی[ii]  که در سال 2003 به امضای بیش از هزار تن از سرآمدان جنبش برای دموکراسی  رسید، برگزاری انتخابات آزاد را به مثابه راه مسالمت آمیز عبوراز انسداد سیاسی و بحران حکمرانی، پیش نهاده است. این اندیشه راهبردی در آخرین همایش های جریانات اصلی جمهوریخواه، مجددا مورد تاکید قرار گرفته است. جبهه ملی ایران نیز در آخرین بیانیه راهبردی خود[iii] ، با تاکید بر ایجاد پیش زمینه های ضرور، خواستار برگزاری انتخابات آزاد، بدون دخالت نهاد های حکومتی و زیر نظر هیتی قابل قبول برای همگان شده است.

در شرایط کنونی مهندس موسوی تنها شخصیت سیاسی ملی و موجهی است که ظرفیت کسب مجدد اعتماد ملی و مدیریت گذار مسالمت آمیز را دارد. طبعا خامنه ای به آسانی  تن  به عقب نشینی نخواهد داد و بعید نیست که برای خاموش کردن موسوی هم خیالات خامی در سر بپروراند. پروفایل موسوی یک ذخیره استراتژیک و یک ” سرمایه نمادین” برای کشور بلا کشیده ماست. تامین امنیت او و ایجاد فضا برای آنکه بتواند حرکت کند، امروز مهم ترین وظیفه ما فعالین سیاسی در داخل و خارج از کشور است.  تاسیس یک نهاد معتبر جمهوریخواه در خارج  که بتواند این مهم را به همراه و درکنار نهاد های حامی موسوی پی بگیرد و با حضور موثر و مستمر در صحنه سیاست‌ورزی، به انسجام تلاش های روشنفکران فقیر، طبقه متوسط  و طبقه کارگر یاری رساند، شانس عبور از بحران از طریق تحمیل سازش به خامنه ای را افزایش خواهد داد.

حکام جمهوری اسلامی تعادل خود را بیش از پیش ازدست داده اند. رهبر نظام  گفتمان مستضغف نوازی را که محور اصلی ج.ا به حساب می آمد، با تعویض جای مستضعف و مستکبر، ویران می کند. رییس جمهوری که قرار بود ” سرهنگ” نباشد، در لباس سرجوخه و بازجو برآمد می کند. ساختار سیاسی مبتنی بر ولایت فقیه و بازی ” اصلاح طلب- اصولگرا” اعتماد مردم را از دست داده است. جامعه به هوای تازه و نیرویی با پروفایلی دیگر نیازمند است: پروفیل سبزی که یک بار امتحانش را پس داد و در دادگاه خلق نمره قبولی گرفت!

راه سبز امید، راه گذار مسالمت آمیز با تکیه بر جنبش های اجتماعی ، به جمهوری و دموکراسی است. این راه بیش از هر کس و هرجریانی با موسوی شناخته می شود. بی موسوی و راه سبز او، به سیاهچاله می رویم ، با او، به این یا آن شکل، حتما راهی هست!

[i] https://mypersianbooks.files.wordpress.com/2015/01/humanright.pdf

[ii]     http://jomhouri.com/jomhouri/archives/198

[iii] https://www.facebook.com/jebhemelli/posts/2611908085527685?__tn__=K-R