قتل فجیع جورج فلوید به همت جامعه مدنی آمریکا ابتدا در مقیاس ملی و سپس با همراهی روشنفکران و حق طلبان ضد تبعیض در جای جای جهان، در عرصه بین المللی بازتاب وسیعی یافت. مراسم بزرگداشت خاکسپاری جورج فلوید نیز مراسمی پرشکوه بود که صدها میلیون نفر را در سراسر جهان به تحسین از قدرت و ظرفیت جامعه مدنی آمریکا واداشت. خوانندگان و نوازندگان سرشناس آمریکا در سوک او، به افتخار او خواندند و نواختند، کنشگران جامعه مدنی در اعتراض به نژادپرستی و ضرورت تحول در فرهنگ، قانون و ساختار پلیس سخن راندند و سیاستمداران و فرمانداران ایالات آمریکا در کرنش به جامعه مدنی و جنبش بزرگ دادخواهی آمریکا با هم مسابقه گذاشتند.
عظمت مراسم بزرگداشت جورج فلوید درعظمت جامعه مدنی آمریکا و آنچه که این جامعه در طول زمان به دست آورده، نهادینه کرده و هیچ خودکامه ای نمی تواند از او پس بگیرد، نهفته است.
تجربه آمریکا اما نشان می‌دهد که قوانین مترقی در حمایت از برابری شهروندان و لغو تبعیضات کافی نیست و تا فکر و فرهنگ جامعه تحول پیدا نکند زنگارها و رفتارهای نژاد پرستانه از مناسبات اجتماعی زدوده نمی شود.
تحت تاثیر اعتراضات فراگیر آمریکا تظاهرات بزرگ ضد نژاد پرستی دراکثر کشورهای دموکراتیک از جمله درکانادا، بریتانیا ، فرانسه، بلژیک، آلمان، اسپانیا، استرالیا و… شکل گرفته که به نوبه خود موجب گسترش این جنبش به سایر کشورهای جهان و در عین حال تقویت آن در خود آمریکا می شود. این جنبش اعتراضی و عدالت خواهانه می تواند منشاء تحولات جدیدی در زمینه دستاوردهای جامعه مدنی و حقوق شهروندی در آمریکا و جهان شود.
سلسله حوادث پس از مرگ جورج فلوید اما باعث برجسته شدن یک واژه در سطح جهان شده است: «تبعیض»
خشم جهانی علیه تبعیض نژادی و شعارهای گوناگونی که محصول این اعتراض بود برخاسته از والاترین و عمیق ترین احساسات بشری است. اما آیا تبعیض تنها جنبه نژادی دارد و وابسته به رنگ پوست آدمیان است؟ صفحات تاریخ بزرگترین گواه است که تبعیض در عرصه های گوناگونی از زیست آدمیان ریشه داشته و دارد.
«تبعیض» یکی از معضلات بزرگ بشری است که در طول تاریخ در عرصه های مختلفی خودنمایانده است: تبعیض طبقاتی، جسنیتی، مذهبی، قومی، زبانی و… .
با برجسته شدن مسئله «تبعیض» در هفته های اخیر شورای دبیران میهن برآن شد که موضوع شماره آتی میهن را به همین موضوع اختصاص دهد:
«تبعیض»
(من، ما، دیگری)
در این شماره برآنیم که از زوایای مختلف به مسئله تبعیض بپردازیم؛ از جنبه انسانشناختی، تاریخی، سیاسی، اجتماعی و… تا ببینیم این رنج دیرین بشری در کجاها ریشه دارد؟ در جهان و منطقه خاورمیانه و به خصوص در ایران ما چه جلوه های آشکار و نهانی دارد … و برای حل این معضل ریشه دار چه باید کرد؟
در این شماره سعی داریم جدا از جلوه های بیشتر پرداخته شده «تبعیض» ( مانند تبعض طبقاتی و جنسیتی و…)، به بعضی از جنبه های اجتماعی تر آن در کشور و جامعه خودمان بپردازیم. به طور مشخص به دو وجهی که هنوز از معضلات فرهنگی جامعه ماست و طرفدارانی آشکار و نهان دارد: تبعیض و تحقیر علیه بعضی از هویت های زبانی و قومی و… ایرانی که در فرهنگ عمومی، طنزها و کنایه ها و رفتارهای آشکار و پنهان جامعه ما مشاهده می شود و همبستگی ملی مان را به خطر می اندازد.
و دیگری تبعیض علیه بعضی مهاجران خارجی (و به طور مشخص مهاجران افغانی و حتی هموطنان افغانی الاصل مان) که لایه و بخشی غیراخلاقی و ضدانسانی لانه کرده در اعماق برخی اذهان و رفتار بخش هایی از جامعه و مردم ایران را بازتاب می دهد.
فاجعه اخیر در مرز ایران و افغانستان و رفتار ضد انسانی برخی مرزبانان ایران انعکاس وسیعی در میان شهروندان دو کشور داشت. همزمان با انکار حاکمان ایران بخش های مهمی از جامعه مدنی و سیاسی ایرانی، به جای حکومت نالایق شان، از این نوع رفتارها اظهار شرمساری کرد و از خانواده جان باختگان وآسیب دیدگان و همه شهروندان کشور همسایه مان افغانستان عذرخواهی نمود. این فاجعه یک نمونه از رفتاری بود که متاسفانه در بخشهایی از جامعه ایران ریشه های فرهنگی تیره ای دارد. بعضی از نظرسنجی های اخیر در مورد مهاجران افغانستانی نیز زنگ خطری برای اهالی فرهنگ و سیاست در ایران است. ایکاش جامعه مدنی ایران نیز از آنچنان آزادی و توانایی عملی برخوردار بود که همسان جامعه مدنی و وجدان جریحه دار شده اکثریت مردم آمریکا و جامعه مدنی قدرتمندش به صحنه می آمد و با این پلشتی ها، هم به لحاظ فرهنگی و هم از جنبه حقوقی، به مقابله و مبارزه برمیخاست.
نشریه میهن با الهام از جنبش ضد تبعیضی که در آمریکا و بسیاری از کشورهای دموکراتیک جهان جان تازه ای گرفته است شماره 35 خود را به همین امر اختصاص داده است تا بتواند این جنبش و مطالبه انسانی را به تبعیض های آشکار و نهان جامعه ایرانی تسری دهد.
شورای دبیران نشریه میهن
جواد اکبرین، رضا علیجانی، علی کشتگر و محسن یلفانی