با توجه به وضعیت کنونی اقتصادی کشور که با روی کار آمدن ترامپ و خروج آمریکا از برجام دچار تلاطمات جدی جدیدی شده و به خصوص با نوسانات فراوان قیمت ارز و افزایش شدید بسیاری از کالاهای مورد نیاز عموم، بسیاری از مردم ایران در ابهام و اضطراب و نگرانی روز مره به سر می برند و از خود و یکدیگر می پرسند:«آینده چه خواهد شد؟»
حکومت ایران نیز با توجه به مشکلات روزافزونی که بین آمریکا و ایران به وجود آمده، همراه با مشکلات منطقه ای شدیدی که دارد، به علاوه فساد ساختاری اقتصادی و …؛ از یکسو و اعتراضات مردمی از سوی دیگر؛ وارد مرحله جدیدی شده است. در این رابطه نیز این سئوال در میان فعالان سیاسی پیش آمده است که «جمهوری اسلامی به کدام سو پیش می رود؟»
در نهایت (و بر اساس وضعیت جدید پیش آمده که شاهد نگرانی شدید مردم از طرفی و سئوالات بنیادی در عرصه سیاسی در رابطه با سمت و سوی جمهوری اسلامی از طرف دیگر هستیم)،این سئوال نیز برای فعالان سیاسی و مدنی پیش آمده است که در شرایط جدید «مسئولیت ما چیست؟»
تجربه تغییرات منجر به انقلاب و این که به جز روحانیت هیچ جریانی طرح مشخصی برای آینده نداشت نیز بر ضرورت بحث های اثباتی تاکید می کند. همچنین تنوع تجربه تغییر در کشورهای موسوم به بلوک شرق و دیگر جوامع از اواخر قرن بیستم به بعد بر دامنه و پیچیدگی مبحث تغییر و بالطبع وظیفه تغییرخواهان می افزاید.
بر اساس نکات ذکر شده است که شورای دبیران نشریه میهن پرونده شماره بیست و سوم خود را به بررسی موضوع «آینده جمهوری اسلامی و مسئولیت ما» اختصاص داده است.
از اعتراضات دی ماه 96 به بعد نشریه میهن تلاش فراوانی برای تبیین شرایط جدید و صورت بندی آن از دید صاحب نظرانی با گرایشات مختلف فکری و سیاسی کرده است. در این شماره نیز همین روند را با تمرکز بر دو سئوال مهم ادامه خواهیم داد:
الف- جمهوری اسلامی به کدام سو می رود و چه سرنوشت و آینده ای در پیش رو دارد؟
ب- افراد و نیروهای سیاسی و مدنی در این وضعیت چه وظایفی بر دوش دارند؟
بسیار طبیعی است که بین این دو سئوال ارتباط نزدیکی وجود دارد و به اصطلاح هر «تحلیل شرایط»ی، «چه باید کرد» متناسبی را به دنبال خواهد داشت. بدین معنا که کسانی که باور دارند که حکومت در حال فروپاشی و مردم در آستانه قیام و انقلاب هستند به یک چه باید کرد می رسند و کسانی که معتقدند جمهوری اسلامی این وضعیت را نیز مثل بحران های سابق پشت سر خواهد گذاشت به چه باید کرد و تعیین مسئولیت متفاوتی می رسند. دیگر «تحلیل شرایط/ چه باید کرد» ها نیز میان این دو سرطیف قرار دارد.
بدین ترتیب پرونده این شماره بر تحلیل روند آتی و آینده و سرنوشت حکومت ایران تمرکز دارد و از ورای این سئوال محوری است که به مسئولیت و وظیفه سیاسی و مدنی افراد و جریانات سیاسی- فکری راه می برد. پر واضح است که این مباحث نیاز مند تکمیل دائمی است.