چند سالی است که در برخی از کشورها که سال‌ها و قرن‌ها از نعمت دموکراسی و از انتخابات آزاد برخوردار بوده‌اند تا بتوانند میان «بد» و «بدتر» را انتخاب کنند، دوّمی را برمی‌گزینند. در دو کشور انگلستان و ایالات متحده نشانه‌هائی از پشیمانی نسبت به چنین گزینشی ابراز شده، ولی در دیگر...
از دی‌ماه سال گذشته که در شمار بسیاری از شهرهای کوچک ایران تظاهراتی در اعتراض به وضعیت معیشتی و بی‌کاری، همچنانکه علیه سیاست‌های جمهوری اسلامی برپا شد، حکومت هر چه بیشتر و بیشتر در گردابی از فاجعه و مصیبت فرو می‌رود و راه نجاتی نمی‌یاید. برای اولّین بار بسیاری از سرکردگان و...
زندگی و کارنامۀ علی‌اصغر حاج‌سیّدجوادی بیش از هر چیز با مسئلۀ «مسئولیت و تعهد» نویسنده گره خورده است و به همین علت کم و بیش همۀ دشواری‌ها و بغرنج‌های این مسئله و رعایت آن را در برابر ما می‌نهد و به ما امکان می‌دهد تا با دراختیار داشتن به یک نمونۀ برجسته و مؤثر یک بار دیگر بدان...
اندک زمانی پس از جنگ شش روزه در سال ۱۹۶۷، لوی استراوس، مردم‌شناس بزرگ فرانسوی، در نامه‌ای به ریمون آرون نوشته بود در حالی که هنوز خاطرۀ کشتن و فراری دادن بومیان آمریکا را بوسیلۀ مهاجران اروپائی همچون زخمی در پهلوی خود احساس می‌کند، نمی‌تواند دربارۀ فلسطینی‌ها احساس دیگری داشته...
اندک زمانی پس از تظاهرات دی‌ماه سال پیش آقای روحانی رئیس جمهور در یک سخنرانی، به نحوی نه چندان روشن، پیشنهاد کرد که به منظور رفع اختلاف میان اصحاب حکومت بر سر مسائل گوناگون ادارۀ مملکت همه‌پرسی‌ای برگزار شود. در پی این پیشنهاد، که پیدا بود نه برای خود رئیس جمهور و اطرافیان وی...
پیروزی انقلاب اسلامی و استقرار حکومت برآمده از آن بیش از آن که ناشی از ضروریات و مقتضیات جامعۀ ایرانی در میانۀ دهۀ پنجاه باشد، به تصادف و نابهنگام، بر اثر فراهم آمدن علت‌ها و انگیزه‌های ناگهانی و پدید آمدن شرایطی خاص و گذرا (=conjoncture) حاصل شد. نیازی به تصریح ندارد که تصادفی بودن...
خشونت و کشتار در انقلاب اسلامی اجتناب‌ناپذیر نبود. به دلایل و توضیحاتی که بارها ارائه شده، بخش بسیار بزرگ‌تر نیروهائی که، به هر دلیل یا با هر انگیزه در انقلاب شرکت کردند، افراطی یا انقلابی نبودند و خود نیز چنین ادعائی نداشتند. حتّی هالۀ تقدّسی که در آن دوران هنوز مفهوم انقلاب...
تو شرق را از من گرفته‌ای؛ تو غرب را از من گرفته‌ای؛ تو همۀ آینده و همۀ گذشتۀ مرا گرفته‌ای؛ تو ماه را از من گرفته‌ای؛ تو خورشید را از من گرفته‌ای؛ و وحشت من بزرگ است، چرا که تو خدا را از من گرفته‌ای!* *تاریخ نوشتۀ بشریت، تاریخ زور برهنه بوده است. تجربۀ دموکراسی در یونان باستان،...
تاریخ معاصر، یا تاریخ بلاواسطۀ جامعۀ ایرانی (یعنی تاریخی که بر زندگی روزمره و هویت اکنونی ما به عنوان فرد ایرانی تاًثیر می‌گذارد و با آن ارتباط مؤثر دارد) با انقلاب مشروطیت شروع می‌شود و انقلاب اسلامی آن را وارد دورانی از بحران و گسستگی می‌کند. همۀ تحولّات و تغییراتی که در عقاید...
بیست سال پیش در همین روزها بود که آقای محمّد خاتمی کشف کرد که در ایران یک «جامعۀ مدنی» هم وجود دارد. در انتخابات ریاست جمهوری خرداد ۱۳۷۶ شمار شرکت‌کنندگان و راٌی دهندگان چند میلیونی بیش از دفعات پیشین و دور از انتظار زعمای رژیم بود. پیدا بود که کسان دیگری پیه شرکت در انتخابات را...